Tehlikeli ve Çok Tehlikeli İşlerde Soğuk Tel Haddeleme Eğitimi
Tehlikeli ve Çok Tehlikeli İşlerde Soğuk Tel Haddeleme Eğitimi – Ders Açıklaması
Eğitimin Amacı
Bu eğitim programının temel amacı, metal tel üretimi ve şekillendirme süreçlerinde görev alan personelin, soğuk haddeleme işlemlerini emniyetli, verimli ve kalite standartlarına tam uyumlu şekilde gerçekleştirmesini sağlamaktır.
Katılımcılara; tel haddeleme hatlarının çalışma prensipleri, metalin plastik deformasyon davranışları, makine bileşenleri, iş güvenliği riskleri ve bakım-onarım prosedürleri konularında hem teorik hem de uygulamalı bilgi kazandırılması hedeflenmektedir.
Soğuk tel haddeleme işlemleri yüksek basınç, hız, mekanik sürtünme ve ısınma içeren bir üretim sürecidir. Bu nedenle eğitim; mekanik güvenlik, kimyasal yağlama sistemleri, enerji izolasyonu ve malzeme kalitesi gibi unsurların bütüncül bir yaklaşımla ele alınmasına odaklanır.
Eğitimin Kapsamı
Eğitim süreci; metal tel üretiminde kullanılan soğuk haddeleme sistemlerinin kurulumu, işletilmesi, bakımı ve iş güvenliği önlemlerini kapsamaktadır. Konu başlıkları şunlardır:
- Soğuk tel haddeleme işleminin amacı, yöntemi ve endüstriyel önemi
- Metal malzemelerde deformasyon, sertleşme ve tane yapısı değişimi
- Tel çekme ve haddeleme makinelerinin bileşenleri
- Rulman, merdane, kalibre ve çekme hızının sürece etkisi
- Soğutma, yağlama ve sürtünme kontrol sistemleri
- Haddeleme oranı, paso planı ve yüzey kalitesi parametreleri
- Makine başında uyulması gereken güvenli çalışma kuralları
- Mekanik, termal ve elektriksel riskler
- Bakım-onarım ve kalibrasyon uygulamaları
- İş sağlığı ve güvenliği önlemleri, kişisel koruyucu donanım (KKD) kullanımı
- Kimyasal madde yönetimi (hadde yağı, çözücü, temizleyici vb.)
- Yangın, sıkışma ve kopma risklerine karşı acil durum yönetimi
Hedef Kitle
- Metal tel üretimi yapan fabrikalarda çalışan işçiler, operatörler ve vardiya personeli
- Soğuk haddeleme hatlarında görevli bakım-onarım çalışanları
- Proses kontrol, kalite güvence ve laboratuvar personeli
- İş güvenliği uzmanları ve saha amirleri
Mevzuat ve Standart Dayanakları
Eğitim içeriği, ulusal mevzuat ve uluslararası teknik standartlara uygun olarak hazırlanmıştır:
- 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu
- Tehlikeli ve Çok Tehlikeli İşlerde Çalıştırılacakların Mesleki Eğitim Yönetmeliği
- İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği
- Makine Emniyeti Yönetmeliği (2006/42/AT)
- TS EN ISO 11161 – Endüstriyel üretim sistemleri güvenliği
- TS EN ISO 5604 / ISO 10582 – Soğuk haddeleme işlemlerinde yağlama ve yüzey kalitesi standartları
Öğrenme Çıktıları
Eğitim sonunda katılımcılar şunları yapabilir hale gelir:
- Soğuk tel haddeleme prosesinin fiziksel ve metalurjik temellerini açıklar.
- Tel haddeleme hattının ana parçalarını (merdane, kalibre, tambur, sarma sistemi, motor) tanır.
- Haddeleme oranı, hız, sıcaklık ve yüzey kalitesi arasındaki ilişkiyi analiz eder.
- Makine ayarlarını (kalibre geçişleri, tel çapı, hız kontrolü) güvenli biçimde uygular.
- Tel kopması, yüzey çizilmesi ve deformasyon hatalarının nedenlerini teşhis eder.
- Yağlama sistemlerini, soğutma banyolarını ve kimyasal karışımları güvenli biçimde yönetir.
- Makine bakım-onarım işlemlerinde enerji izolasyonu (LOTO) uygular.
- Gürültü, sıcak yüzey, kimyasal ve mekanik risklere karşı kişisel koruyucu donanımı doğru kullanır.
- İş kazası, yangın veya makine arızası durumunda doğru acil eylem planını uygular.
- Çevre ve kalite yönetimi kapsamında üretim atıklarını ve hurda teli uygun şekilde bertaraf eder.
Eğitim Modülleri
- İş Sağlığı ve Güvenliği Temelleri
- Haddeleme tesislerinde genel tehlikeler
- Kişisel koruyucu donanım türleri ve kullanım kuralları
- Gürültü, ısı ve titreşim kaynaklı mesleki riskler
- Yangın önleme, acil çıkış ve ilk yardım prosedürleri
- Soğuk Tel Haddeleme Süreci
- Haddeleme prensibi: plastik deformasyon, kalibre geçişleri
- Tel malzemelerinin (çelik, bakır, alüminyum vb.) davranış özellikleri
- Soğuk şekillendirme sonrası mekanik özellik değişimleri
- Sertleşme, gevrekleşme ve yeniden kristalleşme ilişkisi
- Makine ve Ekipman Bilgisi
- Hadde kafası, merdane grubu, tambur ve sarma sistemleri
- Çekme hızı kontrolü, servo motor ve redüktör sistemleri
- Soğutma hatları, yağlama ve filtre sistemleri
- Makine otomasyonu, sensörler ve PLC kontrol panelleri
- Üretim Öncesi Hazırlık
- Tel çapı, kalibre planı ve paso sayısının belirlenmesi
- Makine ayarlarının kalibrasyonu
- Yağ, soğutucu ve kimyasal karışımların hazırlanması
- Operasyon öncesi güvenlik kontrol listesi
- Üretim Aşaması
- Telin haddeleme hattına alınması ve yönlendirilmesi
- Haddeleme sırasında tel hızının, sıcaklığın ve gerginliğin izlenmesi
- Operasyon esnasında kalite ve yüzey kontrolleri
- Süreç içi arızaların tespiti ve müdahale yöntemleri
- Bakım ve Arıza Yönetimi
- Günlük ve periyodik bakım planları
- Merkezleme, yağ değişimi ve kalibre temizliği
- Titreşim, rulman ısınması ve motor arızalarının teşhisi
- Enerji izolasyonu (LOTO) uygulamaları
- Çevre, Hijyen ve Atık Yönetimi
- Atık yağ ve metal parçacıklarının toplanması
- Hava, su ve kimyasal emisyonların kontrolü
- Çevresel mevzuata uygun bertaraf yöntemleri
- İşletme hijyeni ve temizlik kuralları
Uygulamalı Çalışmalar
- Haddeleme makinesi günlük kontrol listesi oluşturma
- Kalibre değişimi ve paso ayarlama uygulaması
- Tel kopma veya yüzey deformasyonu senaryosu çözümü
- Kimyasal yağlama sistemi güvenlik uygulaması
- Enerji izolasyonu (LOTO) tatbikatı
- Acil durdurma ve yangın söndürme tatbikatı
Değerlendirme ve Belgelendirme
- Teorik sınav: Soğuk haddeleme tekniği, İSG kuralları, ekipman bilgisi
- Uygulamalı sınav: Makine ayarı, güvenli çalışma ve acil durum yönetimi
- Performans değerlendirmesi: PPE kullanımı, ekip çalışması ve dikkat seviyesi
Başarılı olan katılımcılara, yasal geçerliliği bulunan Tehlikeli ve Çok Tehlikeli İşlerde Soğuk Tel Haddeleme Eğitimi Sertifikası verilir.
Beklenen Kazanımlar
Bu eğitimi tamamlayan katılımcılar:
- Soğuk tel haddeleme hatlarını güvenli şekilde çalıştırabilir.
- Üretim hatlarında meydana gelen arızaları önceden tespit edebilir.
- İş kazası risklerini en aza indirir, enerji ve malzeme kayıplarını azaltır.
- Kaliteli, düzgün yüzeyli ve standartlara uygun tel üretimi gerçekleştirir.
- İşletmede İSG kültürünün gelişmesine katkı sağlar.
