Tehlikeli ve Çok Tehlikeli İşlerde Silindir Operatörlüğü Eğitimi
Tehlikeli ve Çok Tehlikeli İşlerde Silindir Operatörlüğü Eğitimi – Ders Açıklaması
Eğitimin Amacı
Bu eğitimin amacı, karayolu, inşaat ve altyapı projelerinde kullanılan silindir (kompaktör) makinelerini güvenli, verimli ve mevzuata uygun şekilde kullanabilecek nitelikli operatörler yetiştirmektir. Katılımcılara; silindir makinelerinin yapısı, çalışma prensipleri, bakım-onarım gereklilikleri, iş sahası güvenliği ve operatör sorumlulukları konularında teorik ve uygulamalı bilgi kazandırılır.
Silindir operatörlüğü, hem ağır iş makinesi kullanımı hem de iş güvenliği açısından yüksek risk barındıran bir meslek koludur. Bu nedenle eğitim; operatörlerin mekanik bilgi, refleks yönetimi, saha koordinasyonu ve risk farkındalığı düzeyini artırmayı hedefler.
Eğitimin Kapsamı
Eğitim, silindir operatörlerinin görev aldığı tüm alanlarda güvenli ve etkin çalışmayı sağlayacak teknik, operasyonel ve güvenlik temellerini kapsar. Başlıca konular:
- Silindir türleri ve kullanım alanları (titreşimli, lastik tekerlekli, tandem, statik)
- Zemin sıkıştırma prensipleri, kompaksiyon teorisi ve malzeme davranışları
- Makine bileşenleri: motor, hidrolik sistem, tambur, titreşim sistemi, fren ve direksiyon mekanizmaları
- Günlük kontrol, bakım ve arıza tespiti
- Çalışma alanı güvenliği, saha koordinasyonu ve iletişim
- Yüksekte çalışma, eğimli zeminlerde sürüş teknikleri
- Operasyon öncesi kontrol listesi ve risk değerlendirmesi
- Trafik, işaretleme, bariyerleme ve yönlendirme kuralları
- Yakıt ikmali, emniyetli park ve acil durdurma prosedürleri
- İş kazası, devrilme ve malzeme kayması durumunda yapılması gerekenler
Hedef Kitle
- Şantiye ve yol yapım projelerinde görev alan silindir operatörleri
- Asfalt, stabilize, temel ve dolgu işlerinde çalışan yol personeli
- Alt yapı, maden, baraj, inşaat sahalarında görevli operatör adayları
- İşveren temsilcileri, bakım ekibi ve saha denetim personeli
Mevzuat ve Standart Dayanakları
Eğitim, aşağıdaki yasal ve teknik düzenlemelere uygun şekilde hazırlanmıştır:
- 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu
- Tehlikeli ve Çok Tehlikeli İşlerde Çalıştırılacakların Mesleki Eğitim Yönetmeliği
- İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği
- İş Makinesi Operatörlük Yönetmeliği
- TS EN ISO 20474 – İş makineleri güvenlik standartları
- Karayolları Teknik Şartnamesi (KGM) ilgili maddeleri
Öğrenme Çıktıları
Eğitim sonunda katılımcılar:
- Silindir makinelerinin türlerini, teknik özelliklerini ve çalışma prensiplerini tanır.
- Farklı zemin türlerinde (asfalt, kil, stabilize, granüler) uygun sıkıştırma tekniğini uygular.
- Günlük makine kontrol ve bakım işlemlerini güvenli şekilde gerçekleştirir.
- Çalışma sahasında işaretleme, trafik yönlendirme ve bariyer kurallarına uygun hareket eder.
- Eğimli veya dengesiz zeminlerde devrilme riskini azaltacak sürüş yöntemlerini uygular.
- Titreşimli sistemlerde oluşan mekanik ve ergonomik riskleri yönetir.
- Yakıt doldurma, tambur temizliği, yağlama ve durdurma işlemlerini güvenli biçimde yapar.
- İş kazası veya acil durumlarda doğru tepki ve tahliye davranışı gösterir.
- Saha planlaması ve ekip koordinasyonu konusunda iletişim becerilerini geliştirir.
- Çevresel etkileri (gürültü, titreşim, yakıt sızıntısı, toz emisyonu) en aza indirir.
Eğitim Modülleri
- İş Sağlığı ve Güvenliği Temelleri
- Silindir operasyonlarında karşılaşılan riskler
- Kişisel koruyucu donanımlar (KKD) ve doğru kullanımı
- İşaret ve uyarı levhaları, trafik ve saha güvenliği
- Yakıt, yağ, hidrolik sıvıların güvenli kullanımı
- Yangın, devrilme, çarpma ve sıkışma risklerinin önlenmesi
- Silindir Tipleri ve Teknik Özellikleri
- Statik, vibrasyonlu, lastik tekerlekli ve tandem silindir farkları
- Kompaksiyon prensipleri: titreşim, frekans, amplitüd, statik yük
- Motor, hidrolik, fren ve direksiyon sistemlerinin çalışma mantığı
- Titreşimli silindirlerde frekans ve genlik ayarı
- Operasyon Öncesi Hazırlık
- Günlük kontrol listesi (yağ, su, fren, tambur, lastik, bağlantılar)
- Çalışma alanı keşfi ve risk değerlendirmesi
- Yakıt dolumu, yağlama ve sistem kontrolü
- Saha içi işaretleme ve güzergâh planlaması
- Uygulamalı Sürüş ve Operasyon Teknikleri
- Düz zemin, eğimli saha ve virajlı hatlarda sürüş teknikleri
- Katmanlı sıkıştırma ve geçiş sayısı hesaplamaları
- Asfalt sıcaklığına göre uygun sıkıştırma zamanı
- Ekip koordinasyonu ve telsiz iletişimi
- Park, frenleme, durdurma ve temizlik işlemleri
- Arıza Teşhis ve Bakım
- Hidrolik kaçak, tambur arızası, titreşim problemi tespiti
- Günlük ve periyodik bakım uygulamaları
- Motor, filtre ve yağ değişim prosedürleri
- Makine üreticisinin teknik dokümanlarının kullanımı
- Acil Durum Yönetimi
- Makine devrilmesi, yangın ve çarpma durumlarında davranış
- Tahliye, ilk yardım ve acil müdahale adımları
- Saha acil durum iletişim zinciri
- Operatör sorumlulukları ve yasal yükümlülükler
Uygulamalı Çalışmalar
- Operasyon öncesi kontrol listesi hazırlama
- Düz ve eğimli zeminlerde sıkıştırma uygulaması
- Vibrasyonlu silindir ayarlarının yapılması
- Park etme, fren testi ve emniyetli durdurma tatbikatı
- Acil durum senaryosu (yangın ve devrilme tatbikatı)
Değerlendirme ve Belgelendirme
- Teorik sınav: İş güvenliği, makine bilgisi ve saha kuralları
- Uygulamalı sınav: Gerçek veya simülasyonlu sürüş testi
- İSG performans değerlendirmesi: KKD kullanımı, saha güvenliği, dikkatli manevra
Başarılı katılımcılara, mevzuata uygun Silindir Operatörlüğü Eğitim Sertifikası verilir.
Beklenen Kazanımlar
Bu eğitimi tamamlayan operatörler:
- Silindir makinelerini güvenli, verimli ve çevreye duyarlı biçimde kullanır.
- İş kazalarını önlemek için risk temelli çalışma disiplini kazanır.
- Ekip çalışması ve iletişim becerilerini geliştirir.
- Sıkıştırma kalitesini artırarak işin sürekliliğini ve maliyet verimliliğini sağlar.
