Tehlikeli ve Çok Tehlikeli İşlerde Soğutma Sistemleri Eğitimi
Tehlikeli ve Çok Tehlikeli İşlerde Soğutma Sistemleri Eğitimi – Ders Açıklaması
Eğitimin Amacı
Bu eğitimin amacı, soğutma ve iklimlendirme sistemlerinde çalışan teknik personelin, endüstriyel ve ticari soğutma sistemlerinin kurulum, işletme, bakım ve onarım süreçlerinde iş sağlığı ve güvenliği ilkelerine uygun, verimli ve çevreye duyarlı bir şekilde çalışabilmesini sağlamaktır.
Eğitim; soğutma çevrimi prensiplerinden, kullanılan gazların fiziksel özelliklerine, sistem bileşenlerinin çalışma prensiplerinden, enerji verimliliği ve çevre yönetimi konularına kadar geniş bir içeriğe sahiptir.
Katılımcıların, özellikle soğutucu gazların tehlikeleri (örneğin R-22, R-134a, amonyak, CO₂), basınçlı kaplarla çalışma, elektriksel riskler ve yangın güvenliği gibi konularda bilinçli ve güvenli davranış geliştirmeleri hedeflenmektedir.
Eğitimin Kapsamı
Bu eğitim, soğutma sistemlerinin tasarımı, montajı, bakımı ve işletilmesi süreçlerinde görev alan tüm çalışanlara yöneliktir. Eğitimin ana başlıkları şunlardır:
- Soğutma sistemlerinin temel prensipleri (ısı alışverişi, termodinamik döngüler)
- Soğutucu akışkanların türleri, özellikleri ve güvenli kullanımı
- Kompresör, kondenser, evaporatör, genleşme valfi ve diğer bileşenlerin işlevleri
- Endüstriyel soğutma, soğuk oda ve merkezi klima sistemleri
- Basınçlı kaplar ve boru hatlarında güvenli çalışma yöntemleri
- Elektriksel ve mekanik sistemlerin güvenli entegrasyonu
- Sızdırmazlık testleri, vakumlama ve dolum işlemleri
- Soğutucu gaz kaçaklarının tespiti ve çevresel etkileri
- Kişisel koruyucu donanımlar (KKD) ve iş sahası güvenlik önlemleri
- Acil durum, yangın ve gaz sızıntısı senaryolarında doğru davranış biçimleri
Hedef Kitle
- Soğutma ve iklimlendirme teknisyenleri
- Endüstriyel tesis bakım-onarım personeli
- Soğuk depo, gıda işleme ve üretim tesislerinde görevli teknik çalışanlar
- Enerji sistemleri operatörleri
- İş güvenliği uzmanları ve teknik eğitim sorumluları
Mevzuat ve Standart Dayanakları
Eğitim içeriği aşağıdaki yasal ve teknik düzenlemelere uygun hazırlanmıştır:
- 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu
- Tehlikeli ve Çok Tehlikeli İşlerde Çalıştırılacakların Mesleki Eğitim Yönetmeliği
- Basınçlı Kaplar Yönetmeliği (PED 2014/68/AB)
- Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Yönetmeliği
- F-Gaz Yönetmeliği (517/2014/AB) – Florlu sera gazlarının kullanımı ve kontrolü
- TS EN 378 – Soğutma sistemleri ve ısı pompaları için güvenlik kuralları
- TS EN ISO 5149 – Endüstriyel soğutma sistemleri emniyet standartları
Öğrenme Çıktıları
Katılımcılar eğitim sonunda:
- Soğutma çevrimi ve sistem bileşenlerini tanır ve işleyiş mantığını kavrar.
- Soğutucu akışkan türlerini, özelliklerini ve kullanım güvenlik kriterlerini açıklar.
- Kompresör, kondenser, evaporatör ve genleşme elemanlarını doğru bağlayabilir.
- Basınç, sıcaklık ve akış değerlerini ölçer ve yorumlar.
- Sızdırmazlık ve vakumlama testlerini güvenli biçimde gerçekleştirir.
- Soğutucu gaz kaçaklarını tespit eder ve çevreye zarar vermeden müdahale eder.
- Elektriksel bağlantılar, röle, kontaktör, termostat ve kontrol sistemlerinde güvenli çalışır.
- Basınçlı kaplar ve boru hatlarında enerji izolasyonu (LOTO) prosedürünü uygular.
- Acil durumlarda yangın, gaz kaçağı veya elektrik çarpması risklerine karşı doğru davranış sergiler.
- İş sahasında güvenli çalışma kültürünü benimser ve uygular.
Eğitim Modülleri
- İş Sağlığı ve Güvenliği Temelleri
- Soğutma sistemlerinde iş kazası riskleri
- Basınçlı kap, gaz sızıntısı, elektrik çarpması ve yangın tehlikeleri
- KKD seçimi, kullanımı ve periyodik kontrolü
- Acil durum yönetimi, tahliye ve ilk yardım
- Soğutma Sistemlerinin Temel Prensipleri
- Isı alışverişi, kondenzasyon, evaporasyon, genleşme döngüsü
- Soğutma çevrimi (Carnot, buhar sıkıştırma çevrimi)
- Soğutucu akışkanların termodinamik özellikleri
- Soğutma Sistemi Bileşenleri
- Kompresör tipleri (pistonlu, vidalı, scroll, santrifüj)
- Kondenser ve evaporatör tipleri, ısı transfer verimi
- Genleşme valfleri, filtreler ve kontrol cihazları
- Soğutma yağları, borulama ve bağlantı teknikleri
- Soğutucu Akışkanlar ve Güvenlik
- R-134a, R-404A, R-410A, CO₂, NH₃ gibi gazların özellikleri
- Toksisite, yanıcılık sınıfları (A1, A2L, B2 vb.)
- Dolum, boşaltma ve geri kazanım prosedürleri
- Kaçak tespiti, sızıntı önleme ve çevresel etki kontrolü
- Bakım ve Onarım Uygulamaları
- Sızdırmazlık testleri, vakumlama ve basınç testleri
- Elektriksel bağlantı ve kontrol sistemi bakımı
- Yağ değişimi, filtre temizliği ve kondens suyu tahliyesi
- Periyodik bakım planlaması ve kayıt tutma
- Çevre, Enerji ve Verimlilik Yönetimi
- Enerji verimliliği ilkeleri
- F-gaz salınımını azaltma yöntemleri
- Geri kazanım sistemleri ve çevre mevzuatına uygunluk
- Yeşil soğutma teknolojileri (CO₂, amonyak, propan sistemleri)
Uygulamalı Çalışmalar
- Soğutma sistemi bileşenlerinin tanıtımı ve bağlantı gösterimi
- Sızdırmazlık testi ve vakumlama uygulaması
- Soğutucu gaz dolumu ve kaçak kontrolü tatbikatı
- Elektrik panosu ve kontrol elemanlarının test edilmesi
- Yangın ve gaz sızıntısı senaryolarında acil durum tatbikatı
Değerlendirme ve Belgelendirme
- Teorik sınav: Soğutma çevrimi, İSG kuralları, gaz güvenliği
- Uygulamalı sınav: Sistem montajı, gaz dolumu, bakım ve arıza tespiti
- Performans değerlendirmesi: KKD kullanımı, dikkat ve prosedür takibi
Başarılı katılımcılara, “Tehlikeli ve Çok Tehlikeli İşlerde Soğutma Sistemleri Eğitimi” sertifikası verilir.
Beklenen Kazanımlar
Bu eğitimi tamamlayan katılımcılar:
- Soğutma sistemlerinde güvenli çalışma bilincine sahip olur.
- Basınçlı kaplar, gaz sistemleri ve elektriksel ekipmanlarla entegre güvenli çalışma yapabilir.
- Soğutucu gazların çevresel etkilerini azaltarak sürdürülebilir üretim sağlar.
- Arıza ve bakım süreçlerinde risk temelli yaklaşım geliştirir.
- İş kazası, yangın ve gaz sızıntısı risklerini minimize eder.
