1. GİRİŞ

Yer altı demiryolu bakım ve betonlama işleri, tünel sistemlerinin güvenli, dayanıklı ve uzun ömürlü olmasını sağlayan en kritik mühendislik süreçlerinden biridir. Bu işler; dar, nemli ve oksijen oranı düşük alanlarda, ağır makineler ve kimyasal bileşenlerle yürütülür. Bu nedenle, işin doğası gereği hem fiziksel hem de kimyasal riskler son derece yüksektir.
Eğitim programı, bu zorlu koşullarda çalışan personelin mesleki bilgi düzeyini artırmak, iş güvenliği kültürünü geliştirmek ve yasal yükümlülüklere uygun bir şekilde çalışmasını sağlamak amacıyla hazırlanmıştır.
Katılımcılar, eğitim sonunda yer altı demiryolu sistemlerinde bakım, onarım ve betonlama süreçlerini güvenli, planlı ve standartlara uygun biçimde yürütebilecek donanıma sahip olacaktır.

2. EĞİTİMİN AMACI

Bu eğitimin temel amacı, yer altı demiryolu altyapısında görev yapan işçilerin;

• Yapısal bakım, onarım ve betonlama süreçlerinde güvenli çalışma prensiplerini öğrenmesi,

• Riskli ortamlarda davranışsal güvenlik farkındalığı kazanması,

• Ekipman, makine ve malzeme kullanımında yetkinleşmesi,

• İş kazalarını önleyici davranış biçimlerini benimsemesi,

• Yasal ve teknik gerekliliklere uygunluk sağlamasıdır.

Bu eğitim aynı zamanda, çalışanlara sadece iş yapma becerisi değil, mesleki sorumluluk, dikkat, ekip çalışması ve çevre bilinci kazandırmayı da hedefler.

3. YASAL DAYANAK VE MEVZUAT

Eğitim, Türkiye Cumhuriyeti mevzuatına uygun olarak hazırlanmıştır ve şu yasal düzenlemelere dayanmaktadır:

• 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu

• 4857 Sayılı İş Kanunu

• Tehlikeli ve Çok Tehlikeli İşlerde Çalıştırılacakların Mesleki Eğitimlerine Dair Yönetmelik

• Yapı İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği

• Yer Altı ve Yerüstü Maden İşletmelerinde Sağlık ve Güvenlik Yönetmeliği

• Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması Hakkında Yönetmelik

Bu yasal dayanaklar çerçevesinde hazırlanan program, çalışanların hem yasal uygunluk hem de iş güvenliği açısından donanımlı hale gelmesini sağlar.

4. MESLEĞİN TANIMI VE KAPSAMI

Yer altı demiryolu bakım ve betonlama işleri, tünel ve metro sistemlerinde altyapının dayanıklılığını ve güvenliğini korumak amacıyla yapılan teknik çalışmalardır. Bu iş kolunda çalışan personel;

• Ray altı ve yan duvar betonlarının dökülmesi,

• Tünel içi zemin güçlendirme ve drenaj uygulamaları,

• Püskürtme beton (shotcrete) uygulamaları,

• Kalıp kurulum ve söküm işlemleri,

• Vibratör, mikser, pompa gibi beton ekipmanlarının kullanımı,

• Ray bağlantı sistemlerinin onarımı,

• Beton yüzeylerin güçlendirilmesi ve koruyucu kaplama işlemleri
  gibi görevleri yürütür.
  Bu kapsam, yalnızca teknik yeterlilik değil aynı zamanda yüksek düzeyde dikkat, disiplin ve güvenlik bilinci gerektirir.

5. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ

Yer altı çalışmaları, “yüksek riskli kapalı alan çalışmaları” arasında yer alır. Bu nedenle eğitim, iş güvenliği açısından çok boyutlu bir yaklaşım benimser.
Bu bölümde şu konular ayrıntılı olarak işlenir:

• Gaz ölçüm cihazlarının kullanımı ve ortamda oksijen, metan, karbonmonoksit seviyelerinin kontrolü,

• Havalandırma sistemlerinin önemi ve periyodik kontrol yöntemleri,

• Toz, titreşim, nem ve gürültü maruziyetine karşı alınacak önlemler,

• Patlama ve göçük risklerinin önlenmesi,

• Kişisel Koruyucu Donanımların (KKD) doğru seçimi ve kullanımı,

• Acil durumlarda tahliye planı oluşturma ve uygulanması,

• Kimyasal katkı maddeleriyle güvenli çalışma teknikleri,

• İş ekipmanlarının güvenli kullanımı ve periyodik bakımı.

Bu kısım, çalışanların yalnızca “kuralları bilmesi” değil, aynı zamanda neden uymaları gerektiğini anlaması için insan merkezli bir şekilde anlatılır.

6. TEKNİK UYGULAMALAR VE ÜRETİM SÜREÇLERİ

Eğitimde, yer altı demiryolu bakım ve betonlama sürecine dair teknik bilgiler uygulamalı biçimde aktarılır.
Katılımcılar;

• Betonun hazırlanması, taşınması, pompalanması ve yerleştirilmesi,

• Kalıp sistemlerinin kurulumu, sabitlenmesi ve sökülmesi,

• Vibratör kullanımıyla sıkıştırma ve yüzey tesviyesi,

• Shotcrete (püskürtme beton) uygulama teknikleri,

• Tünel içi ray altı betonlama yöntemleri,

• Su yalıtımı, drenaj ve yüzey kaplama sistemleri,

• Ürün kalitesini artıran katkı maddelerinin kullanımı,

• Beton numunesi alma ve kalite testleri
  gibi konularda bilgi ve beceri kazanır.

Bu bölümde pratik örneklerle üretim sürecinin her aşaması açıklanır; gerçek saha uygulamalarına benzer simülasyonlar üzerinden öğrenme desteklenir.

7. RİSK ANALİZİ VE ACİL DURUM YÖNETİMİ

Eğitimin önemli bölümlerinden biri de risk değerlendirme ve acil durum yönetimidir.
Katılımcılar;

• Olası tehlikeleri tanıma ve sınıflandırma,

• Risk değerlendirme raporu hazırlama,

• Acil durum tatbikatlarının planlanması,

• Gaz kaçağı, yangın, elektrik çarpması ve göçük olaylarında uygulanacak prosedürler,

• İlk yardım uygulamaları ve haberleşme zinciri
  konularında bilgi sahibi olur.
  Bu sayede çalışanlar, yalnızca kendi güvenliklerini değil, ekip arkadaşlarının güvenliğini de koruyabilecek bilinç düzeyine ulaşırlar.

8. ÇEVRE VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK BİLİNCİ

Yer altı inşaat ve bakım faaliyetleri, doğrudan çevreyle temas halindedir. Eğitim bu nedenle çevresel farkındalığı da kapsar.
Katılımcılara;

• İnşaat atıklarının geri kazanımı,

• Beton artıkları ve kimyasal katkıların bertarafı,

• Atık su yönetimi,

• Enerji tasarrufu ve kaynak verimliliği,

• Gürültü ve titreşim kontrolü
  gibi konularda bilgi verilir.
  Bu sayede çalışanlar, işlerini yaparken çevresel etkileri minimize edecek bilinçle hareket eder.

9. SONUÇ VE EĞİTİMİN KAZANDIRDIKLARI

Bu eğitim programı, yer altı demiryolu bakım ve betonlama alanında çalışanların yalnızca teknik bilgiye değil, disiplinli çalışma alışkanlığına ve güvenli davranış bilincine sahip olmasını sağlar.
Eğitimi tamamlayan katılımcılar:

• Yer altı koşullarına uygun güvenli betonlama işlemlerini uygulayabilir,

• Tünel bakım ve onarım süreçlerinde aktif görev alabilir,

• Olası riskleri erken fark ederek önlem alabilir,

• Takım çalışması içinde koordineli hareket eder,

• Yasal, çevresel ve etik kurallara uygun biçimde çalışır.

Sonuç olarak, bu program sadece bir mesleki eğitim değil; bilinçli, sorumlu ve güvenli çalışan profili oluşturmayı hedefleyen kapsamlı bir gelişim sürecidir.